KÜLTÜR BAKANLIĞINA

                                                   ANKARA

Karaman'ın Ayrancı İlçesi ve Çevresinde Bulunan Üç Köprü, Bir Han ve Bir Mağaraya İlişkin Çalışma:

Karaman'ın Ayrancı ilçesi; Karaman'la Ereğli arasında kurulmuş 3000 nüfuslu bir yerleşim
bölgesidir. Köyleriyle birlikte nüfusun 15.000'i geçtiği söyleniyor.

Bilindiği gibi Ayrancı çevresi uzun yıllar Karamanoğulları beyliğinin sınırları içinde kaldı. Hatta İbrahim Hakkı KONYALI ; "KONYA EREĞLİSİ TARİHİ" adlı kitabında, Karamanoğullarının yazlık başkentinin Ayrancı'nın Üçharman (DİVLE) Köyünde bulunduğunu belirtiyor. Bunu bazı yaşlı Üçharmanlılarda doğruluyor. Saray yıkıntılarının bulunduğu yerden söz ediyorlar.

Ayrancı civarında ayakta duran üç adet köprü var (Benim tespitlerime göre bu sayı artabilir). Ayakta kalabilen bu üç köprünün durumları pek iyi değil. Yüzyılların verdiği tahribatın yanısıra, insan eliyle verilmiş tahribata da rastladım.

AYRANCI KÖPRÜSÜ

Biri büyük diğeri küçük iki gözlü köprü bu gün kullanılmıyor.Sivri kemer formlu köprü kesme taşlarla inşaa edilmiş. Ancak korkuluk kısmı başta olmak üzere, üst kısmının onarıma ihtiyacı var. Köprünün Karamanoğulları döneminden kaldığı sanılıyor.

DİVLE KÖPRÜSÜ

Adeta bir mezarlıklar ve mağaralar kenti görümündeki Üçharman Köyü'nde bulunan bu köprünün de Karamanoğullarından kaldığı sanılıyor. Altından akan dereye Üçharmanlılar "ÖZ" diyorlar. Köyün iki yakasını bir araya getiren köprü hala kullanılıyor. Üzerinden ağır taşıtlarda geçiyor. Sivri kemerli ana gözün her iki tarafında bulunan daire şeklinde tahliye gözleri, köprünün kütlesel görünümünü hafifleterek daha hoş bir görünüm kazandırıyor.
Üçharman Köyü; mezarlıkları, mağaraları ve kaya kiliseleriyle orjinal bir köy. genel görünüm itibariyle Karaman'ın Taşkale Kasabasına benzer. Üçharman Köyünün doğusunda 5-6 Km doğusunda bulunan (İNCİK'İN İNİ) mağarası rengarenk sarkıt ve dikitlerle dolu. Ancak bu mağarada dahi tahribat yapılmış. Kimin ne işine yarar bilinmez ama sarkıt ve dikitler insan eliyle kırılıp götürülmüş.

ZİYA EFENDİ KÖPRÜSÜ

Ambar Köyü yolu üzerinde, Ayrancı'ya yaklaşık 4 Km uzaklıkta , sivri kemer formlu ve üç gözlü bir köprü. Ana gözün iki yanında ayrıca iki tahliye gözü var. Tahliye gözleri Divle köprüsünde olduğu gibi kütlesel görünümü yumşatmış. Köprünün yapımında devşirme malzeme (ROMA veya BİZANS dönemi olmalı) kullanılmış.
Köprünün selyaran korkuluğu tahrip olmuş durumda. köprüde malesef insan eliyle verilmiş tahribat da var. Özellikle selyaranın üstündeki tahliye gözünde kazma darbeleri mevcut.

ADI BİLİNMEYEN BİR HAN

Ayrancı'nın batısında, yaklaşık 10 Km mesafede bulunan yapı harabe durumunda. Bu yapıda da devşirme malzeme kullanılmış. (Devşirme malzemeler hana yakın bir bölgede bulunan ve tahminen 500 dönümlük bir alana yayılmış olan ören veriden getirilmiş olmalı)
Han denen yapının bir DERBENT olabileceği de düşünülebilir. Yapı bozkırın ortasında tek başına duruyor. Ayrancı'ya eskiden AYRANCI DERBENT de derlermiş. Nitekim tren istasyonunun tabelasında hala Ayrancı Derbent yazılıdır. Saygılarımla arz ederim..





TRT Dış Yayınlar Dairesi                                                          
ORAN/ANKARA
          Vahap CANDAN